Bij naderend levenseinde vaak pijn- of symptoombestrijding

 




Bij naderend levenseinde vaak pijn- of symptoombestrijding


30-5-2023 17:00



© Hollandse Hoogte / Robin Utrecht

Bij iets meer dan de helft van de 171 duizend sterfgevallen in 2021 is een medische beslissing genomen bij het levenseinde. Bij 30 procent van alle sterfgevallen ging het om verlichting van pijn of ziekteverschijnselen waarbij de arts rekening hield met de mogelijkheid dat dit het levenseinde bespoedigde. Bij 18 procent is besloten te stoppen met een behandeling, of geen nieuwe te beginnen. Bij bijna 6 procent is een middel voorgeschreven, verstrekt of toegediend met als doel het overlijden te versnellen. Dat meldt het CBS.

In ruim 9 op de 10 gevallen waarbij een middel werd voorgeschreven, verstrekt of toegediend met als doel het overlijden te versnellen, ging het om euthanasie. Dat zijn ruim 9 duizend overlijdens in 2021.

De gegevens komen uit het Sterfgevallenonderzoek 2021 van het CBS, Amsterdam UMC en Erasmus MC, uitgevoerd in opdracht van ZonMw. Artsen die bij een steekproef van sterfgevallen in 2021 betrokken waren, hebben een vragenlijst ingevuld over medische beslissingen rond het levenseinde. Dit onderzoek wordt sinds 1990 elke vijf jaar gedaan. Vanwege de druk op de zorg tijdens de coronapandemie is het onderzoek niet in 2020, maar een jaar later uitgevoerd.

TotaalKankerHart- en vaatziekten(excl. CVA)Ziekten van de ademhalingsorganenZiekten van hetzenuwstelsel(incl. CVA)COVID-19Overig020406080100Medische beslissing levenseinde, overlijdens naar doodsoorzaak, 2021
Geen beslissing levenseinde
Pijn- en symptoombestrijding
Niet instellen of staken
behandeling
Voorschrijven, verstrekken of
toedienen middel
%

Bij kanker vaker middel voorgeschreven of toegediend dan bij andere doodsoorzaken

Kanker en hart- en vaatziekten waren de doodsoorzaak van ongeveer de helft van de overlijdens in 2021. Bij patiënten met kanker is vaker dan bij andere ziekten een beslissing bij het levenseinde genomen. In 39 procent van de sterfgevallen aan kanker is meer pijnbestrijding gegeven, bij 13 procent heeft de arts een middel voorgeschreven, verstrekt of toegediend dat het overlijden versnelde. Bij ruim 95 procent van deze gevallen was dit euthanasie, in de overige gevallen ging het om hulp bij zelfdoding en levensbeëindigend handelen zonder verzoek.

Bij patiënten die aan hart- en vaatziekten stierven, werd meestal (61 procent) geen medische beslissing genomen rondom het overlijden. Bij degenen waar dat wel werd gedaan, is meer pijnbestrijding gegeven, of is afgezien van of gestopt met een behandeling. Bij een kleine 2 procent werd een middel toegediend, waarbij het overwegend om euthanasie ging.

Van de overlijdens met als doodsoorzaak COVID-19 is door artsen vrijwel alleen pijnbestrijding ingezet of besloten tot het afzien van of stoppen met een behandeling. Euthanasie kwam in dit onderzoek bij deze overlijdens niet voor.

Euthanasie weinig boven de 80 jaar

Ruim de helft (54 procent) van de mensen die in 2021 overleden, was 80 jaar of ouder. Een derde was tussen de 65 en 80 jaar, en 1 procent was jonger dan 18. Bij de jongste groep werd in 40 procent geen nieuwe behandeling gestart of werd een behandeling gestopt. Het voorschrijven, verstrekken of toedienen van een middel kwam in de allerjongste groep, maar ook bij de oudste groep van ouder dan 80 jaar, weinig voor.

0 tot 18 jaar18 tot 65 jaar65 tot 80 jaar80 jaar of ouder020406080100Medische beslissing levenseinde, overlijdens naar leeftijd, 2021
Geen beslissing
Pijn- en symptoombestrijding
Niet instellen of staken
behandeling
Voorschrijven, verstrekken of
toedienen middel
%

Bij kwart van overlijdens beslissing door huisarts

Een medische beslissing bij het levenseinde wordt genomen door de behandelend arts van de patiënt, over het algemeen in overleg met collega’s en in samenspraak met de patiënt en de familie. Bij 53 procent van alle overlijdens in 2021 is een dergelijke beslissing genomen. Bij 24 procent was de huisarts de behandelend arts van de patiënt. Bij 16 procent was dat een specialist ouderengeneeskunde, bij 13 procent een behandelend medisch specialist in een andere discipline.

Als de behandelend huisarts een medische beslissing nam - meestal voor patiënten die thuis zijn - is dat meestal pijn- en symptoombestrijding (30 procent). Dat gold ook voor specialisten ouderengeneeskunde (38 procent). Bij medisch specialisten in een andere discipline was de medische beslissing meestal het afzien van of stoppen met een behandeling (32 procent).

HuisartsSpecialist ouderengeneeskundeMedisch specialist overigOverig020406080100Medische beslissing bij levenseinde, behandelaar, 2021
Geen beslissing levenseinde
Pijn- en symptoombestrijding
Niet instellen of staken
behandeling
Voorschrijven, verstrekken of
toedienen middel
%

Tegelijkertijd met dit bericht publiceren Amsterdam UMC en Erasmus MC hun onderzoek over medische beslissingen rond het levenseinde.

De StatLinetabellen waarnaar wordt verwezen zijn beschikbaar vanaf 31 mei 0:00 uur.

Bronnen

Relevante links

Reacties

Een reactie posten

Populaire posts van deze blog

Look closely and you'll see Jared Kushner's cynical ‘deal of the century’ for Palestinians in action

Afbeelding
independent_brand_ident_LOGO        Untitled Created with Sketch. Look closely and you'll see Jared Kushner's cynical ‘deal of the century’ for Palestinians in action Their hearts may be empty but their stomachs shall be filled. Their hopes may be dead but their bank accounts will be in the black d.d. 02-08-2018 Robert Fisk Jared Kushner promised 'better prospects' for the Palestinian people under Trump's presidency  ( ) Hindsight is unfair – but it might tell the truth. First, Donald Trump proclaims Jerusalem as the capital of Israel, thus depriving the Palestinians of their capital in the east of the city. The Palestinians are appalled. Mahmoud Abbas says he will no longer talk to the United States. So ...
Meer lezen

Liquidatie advocaat van kroongetuige Nabil B. werd ‘nooit voor mogelijk gehouden’

Afbeelding
  Liquidatie advocaat van kroongetuige Nabil B. werd ‘nooit voor mogelijk gehouden’ Strafrechtadvocaat Derk Wiersum is vanochtend in Amsterdam doodgeschoten op straat. In de advocatuur en de politiek is zeer geschokt gereageerd op de moord. Redactie 18 september 2019 , 9:10 Collega-strafrechtadvocaten reageren ontzet op de liquidatie van advocaat Derk Wiersum. “Dit is schokkend, een hele grote stap buiten het milieu”, zegt Jan Hein Kuijpers. “Er is maar één woord voor: verschrikkelijk”, verklaart Gerard Spong. Peter Plasman zegt “zo’n moord nooit voor mogelijk” te hebben gehouden. Dreigementen tegen advocaten zijn niet nieuw, weet Spong, die zelf ook wel eens aangifte van bedreigingen heeft gedaan. “Die waren vaak niet mals. We hebben weleens meegemaakt dat advocaten om het leven zijn gekomen. Maar het grote verschil met Wiersum is dat hij een volstrekt integere advocaat was die niet samenspande met zijn clientèle. Deze volstrekt treurige nieuwigheid zou m...
Meer lezen

De leren broek van de jonge Geert Wilders

Afbeelding
  De leren broek van de jonge Geert Wilders maandag 19 december 2016 Tweede van links, boven: Geert in uniform, tijdens militaire diensttijd. Nee, hier geen leer. Als het aan Geert Wilders ligt, lezen we zo min mogelijk over zijn rebelse, New Wave, lerenbroekenjeugd. Ons leek het nou juist in het landsbelang dat dat wél zou gebeuren. Op naar Venlo, gewapend met Botje en Donkers. Tekst   Harm Ede Botje  en  Sander Donkers In zijn jeugd was hij een rebel, zei Geert Wilders in het onsamenhangende boekje  Veel gekker kan het niet worden . Niet een van linkse snit, ho ho. Dat zeggen de mensen soms wel, maar hij kan zich daar niets van herinneren. De jonge Geert was iemand die ‘op school of thuis weinig met gezag van doen had’, en dat zag je terug in zijn uiterlijk. ‘Ik droeg wel eens een leren jas die je zo rechtop kon zetten en ik heb zelfs een keer een leren broek gehad en lang haar. Ik hoop trouwens dat daar nooit een foto van opduikt.’ Ons leek het...
Meer lezen