De grote man achter Thierry Baudet

Henk Otten De onbekende Henk Otten is al jaren een centrale figuur bij Forum voor Democratie. Een controlfreak die nu de senaat in wil.

Henk Otten, de nieuwe lijsttrekker voor de Eerste Kamer van Forum voor Democratie, was vanaf het begin betrokken bij de oprichting van de later tot politieke partij omgevormde denktank van Thierry Baudet.
Foto Bart Maat/ANP 

• Philip de Witt Wijnen
24 november 2018

Opnieuw relevant (21 maart 2019)

Forum voor Democratie is de grote winnaar van de Provinciale Statenverkiezingen. Eind vorig jaar publiceerden we dit profiel van Henk Otten, de grote man achter de populaire partij. “Iedereen draagt hier een steentje bij, maar er gaat geen steentje ongemerkt langs Henk.”

Henk Otten kent de datum uit zijn hoofd: 26 januari 2015. Op die dag, een maandag, kwam Thierry Baudet thuis bij hem langs. Hij wilde hem iets vragen.

Baudet ging een denktank oprichten naar Amerikaanse snit, waarmee hij het publieke debat structureel zou kunnen beïnvloeden. „We hebben het vaak over politiek gehad”, zei Baudet. „We vinden allebei dat het landsbestuur zo veel beter kan. Nu wil ik ook echt iets gaan doen. Ik zoek medestanders. Doe je mee?”

Henk Otten zei ja. Hij werd medeoprichter van Forum voor Democratie. En de eerste donateur – hij maakte diezelfde dag duizend euro over. „Die dag heeft mijn leven veranderd”, zegt Otten.

Otten (51) is sindsdien de grote man achter de schermen bij de inmiddels tot politieke partij uitgegroeide club. En daarmee de grote man achter Baudet.

MR. DRS.

OPRICHTER VAN DE PARTIJ

Henk Otten (Assen, 1967) studeerde vanaf 1985 economie en rechten in Groningen. In 1992 werd hij advocaat-stagiair bij het Amsterdamse kantoor Loeff Claeys Verbeke. Hij maakt zijn driejarige stage niet af, en ging in 1995 voor Rabobank in Hongkong werken. Van 1999 tot 2002 werkte hij voor Lehman Brothers in Londen. Daarna begon hij voor zichzelf, met een adviesbureau in ‘m&a’ (fusies en overnames) en een investeringsmaatschappij.

Na de moord op Pim Fortuyn in 2002 was hij (kortstondig) lid van LPF. In 2015 was hij met Thierry Baudet oprichter van Forum voor Democratie.

Hij is medeoprichter van de partij, penningmeester in het bestuur en medewerker van de tweekoppige Tweede Kamerfractie. Hij schreef mee aan het verkiezingsprogramma, was campagneleider – met bijzondere belangstelling voor social media – en zit bovenop de selectie van potentiële volksvertegenwoordigers. Dat is allemaal áchter de schermen. Sinds zaterdag speelt Otten ook een publieke politieke rol. Op het derde partijcongres zaterdag werd hij verkozen tot lijsttrekker voor de Eerste Kamerverkiezingen komend voorjaar.

Volgens Thierry Baudet was Forum voor Democratie nooit zo groot geworden – naar eigen zeggen ruim 25.000 leden; twee zetels in het parlement – zonder zijn „prettige en deskundige compagnon”. „Henk is een macher.” Eerder dit jaar noemde de partijleider zijn penningmeester „van onschatbare waarde” en „volstrekt onvervangbaar.”

Dat was in reactie op een minder vrolijke episode in de nog jonge geschiedenis van de partij. Henk Otten was de spil geweest in een hevig conflict binnen de top van de partij, dat begin februari tot publieke uitbarsting kwam.

Robert de Haze Winkelman, een voormalig VVD-senator die in 2016 nog triomfantelijk als partij-adviseur was binnengehaald, werd uit de partij gezet. In een interne brief had hij bestuurlijke hervorming bepleit met meer inspraak voor de leden en lokale partijafdelingen.

Een aantal andere prominente leden dat De Haze Winkelmans oproep had omarmd werd eveneens geroyeerd of zegde zelf het lidmaatschap op.

Potentaat

De onvrede van de critici was vooral ingegeven door de werkwijze van penningmeester Henk Otten. Die zou lijden aan controledrift en paranoia. Als een potentaat zou hij de macht binnen de kleine partijtop willen houden en enthousiaste leden met enige ambitie buiten de deur houden. De dissidenten drongen aan op Ottens vertrek uit het bestuur. Wegens bewezen diensten zou hij wel erelid mogen worden.

Roel Mooijekind maakte Ottens werkwijze van nabij mee toen hij in 2017 enkele maanden als medewerker op het partijkantoor aan de Amsterdamse Herengracht werkte. „Henk is temperamentvol in negatieve zin. Hij heeft de neiging zich met alles te bemoeien, en wordt snel boos als iets hem niet bevalt. Dan blaft hij mensen af.”

Toen Mooijekind met de later ontslagen bureaudirecteur Saskia Koning was belast om vrijwilligers voor de partij te screenen had Otten nogal de neiging om onaangekondigd aan te schuiven bij hun werkzaamheden. Dan maakte hij vrij openlijk zijn afwijzing kenbaar als het in zijn ogen niet de goede kant op ging. „Dan ging hij ons vertellen dat we niet de juiste vragen stelden. Dat was niet echt een blijk van vertrouwen.”

Mensen die eerder met Henk Otten werkten – hij begon zijn carrière in de jaren negentig als advocaat, werkte daarna zeven jaar als zakenbankier in onder meer Hongkong en Londen en begon in 2003 een eigen advieskantoor in fusies en overnames – herkennen deze managementstijl. Voormalige collega’s van advocatenkantoor Loeff Claeys Verbeke (het huidige Allen & Overy), Rabobank en Lehman Brothers praten niet graag openlijk over hun oud-medewerker. Een rondgang langs een tiental van hen levert een tamelijk eenduidige karakterschets op.

De meest gehoorde eigenschappen: direct, uitgesproken, zeer aanwezig, een harde werker, niet bepaald diplomatiek, ongeduldig, een non-conformist, met veel bravoure en een opvallend grote mond.

Bijvoorbeeld: „Als iemand hem niet bevalt draait Henk er niet omheen, maar roept hij hardop ‘het is gewoon een lul die er niets van begrijpt’.”

Te hoge belastingen

Ottens huidige politieke ideeën, tot nu toe vooral geventileerd door Baudet, komen veel vroegere collega’s bekend voor. „Hij had toen al veel vierkante opvattingen”, zegt Steven Schuit, destijds zijn patroon bij Loeff. „Henk is een binaire zwart-witdenker, zonder ruimte voor grijstinten en al helemaal niet voor kleur.”

„Henk mopperde veel over het landsbestuur”, zegt een collega-bankier. „Te veel regels voor bedrijven en te hoge belastingen.”

„Hij zat duidelijk aan de rechterkant van het spectrum”, zegt een andere oud-collega van Loeff. „Hij had een behoorlijke afkeer van de overheid.” Die werkte in zijn ogen totaal niet efficiënt. Toen hij in 1997 in de Amsterdamse grachtengordel ging wonen kwam hij op een lange wachtlijst voor een parkeervergunning. „Henk vond het maar raar dat die niet werden verstrekt op basis van het hoogste bod. Hij had er wel een paar duizend gulden voor over.”

Ottens wereldbeeld was volgens Schuit overzichtelijk: „Wie minder geld verdiende dan hij was lui en moest naar een tuchtschool.” Bij zijn entree bij Loeff had Otten meteen een tweedejaars salaris weten te bedingen.

In zijn eerste werkzame jaren wekte Otten onder collega’s de indruk een „extreme corpsbal” te zijn, met zijn vlotte babbel en enthousiasme op de vrijdagmiddagborrel. Dat was hij niet. Otten groeide op als boerenzoon in het Drentse Hijken. Zijn vader was melkveehouder. Na de middelbare school in Assen had Otten geen belangstelling om de boerderij over te nemen. Hij wilde de wijde wereld in. Otten ging in Groningen studeren: eerst economie, later ook rechten. Hij werd geen lid van een studentenvereniging.

Kamerlid Theo Hiddema, eveneens een boerenzoon, deelt de beschreven karaktereigenschappen van Otten. „Henk is een controlfreak. Iedereen draagt hier een steentje bij, maar er gaat geen steentje ongemerkt langs Henk.” Daarbij kan Otten „nogal abrupt” zijn. Hij heeft daar geen enkele moeite mee. In het vorige week verschenen boek Mr. Hiddema in de politiek beschrijft de advocaat het zo: „Als je niet tegen Henk Otten op kan, heb je niets te zoeken bij een politieke partij, in elk geval niet bij FvD.”

https://www.nrc.nl/nieuws/2018/11/24/de-grote-man-achter-thierry-baudet-a2756421