[ in retrospect ] 'Regelmatig zeg ik: Thierry, verkloot het niet'
9 mrt '19
'Regelmatig zeg ik: Thierry, verkloot het niet'
Volgens critici is hij een ijdeltuit die de feiten naar believen naar zijn hand zet. Maar in de peilingen is zijn Forum voor Democratie een grote partij, die afstevent op acht senaatszetels. Thierry Baudet: 'Wij gaan niet de rol spelen van quasi-coalitiepartij.'
'Mag ik mijn broodje pittige kip even opeten?' Thierry Baudet zit aan de grote houten tafel in zijn werkkamer en prikt met een wit plastic vorkje de kipstukjes van zijn brood. 'Lekker zeg. Ik kan er weer tegenaan', zegt de leider van Forum voor Democratie (FvD), terwijl hij een slok van zijn cola neemt.
De lunch is er deze donderdagmiddag bij ingeschoten. Ook Baudet (36) staat vol in de campagnestand. Hij is net terug uit Hilversum, waar hij om zeven uur aanschoof als gasthoofdredacteur bij het televisieprogramma Goedemorgen Nederland. Later die dag wacht in Amsterdam het eerste televisiedebat met politieke kopstukken in aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen van 20 maart. Woensdagavond stond Baudet nog tot laat op een podium in de Utrechtse poptempel Tivoli Vredenburg, onderdeel van zijn verkiezingstournee door het land.
De stemming is opperbest. Peilingen wijzen uit dat de partij die nu met twee zetels is vertegenwoordigd in de Tweede Kamer straks kan doorbreken in de provincies én de Eerste Kamer, waar de regeringscoalitie haar krappe meerderheid lijkt te verspelen. Sommige enquêtes voorspellen dat FvD met acht zetels in de senaat kan komen, het equivalent van zestien Tweede Kamerzetels. Ter vergelijking: CDA en D66 halen volgens de laatste Peilingwijzer samen 23 zetels.
Baudet is, kortom, ineens een factor van belang in de Haagse politiek.
Klimaatgekkigheid
'Wij zijn niet meer te stoppen', schalt hij woensdagavond door de popzaal, die gevuld is met zo'n 200 sympathisanten. Van enige oppositie is op deze campagne-avond geen sprake. Hier geen kritische vragen van wetenschappers, journalisten en collega-Kamerleden over Baudets ontkenning van de klimaatproblematiek, zijn selectieve omgang met de feiten en het pleidooi voor een Nexit. Applaus, gejuich en bewondering vallen de partijleider ten deel. 'Ik ben vanavond door uw verhaal geïnspireerd', zegt een man van middelbare leeftijd. 'Zo'n politieke bijeenkomst heb ik nog niet eerder meegemaakt.'
Ook in Tivoli schuwt Baudet de groteske beeldspraak en krachtige oneliners niet. Nederland moet stoppen met de 'klimaatgekkigheid', de massa-immigratie terugdringen en zijn soevereiniteit terugwinnen. 'Deze drie punten kosten ons onze welvaart, identiteit en zelfbeschikking', houdt Baudet de zaal voor, die vooral gevuld is met jonge mannen tussen de 20 en 40 jaar. Veel zelfstandige ondernemers en studenten, en ook enkele gepensioneerden.
De ontmoetingen met potentiële kiezers geven Baudet veel energie, zegt hij een dag later in zijn werkkamer. 'Je bent omringd met mensen voor wie je het doet. Hier in de Tweede Kamer zijn Theo (Hiddema, red.) en ik omringd door tegenstanders. Het is met zo'n kleine fractie vechten tegen de bierkaai. De overmacht van de andere partijen is groot. Altijd maar die tegenwind.'
Uw partij stijgt in de peilingen, het ledenaantal groeit. U schept verwachtingen. Voelt u de druk al?
'Je realiseert je dat deze mensen al jaren het vertrouwen in de politiek kwijt zijn en hun hoop vestigen op deze beweging. Dat brengt druk met zich mee. Regelmatig kijk ik daarom in de spiegel en zeg: “Thierry, verkloot het niet”. Met het vertrouwen dat deze mensen ons schenken moet je niet lichtzinnig omgaan. Ik wil niet teleurstellen.'
Hoe voorkomt u dat?
'Ik probeer bijvoorbeeld in de Kamer al wat rustiger te communiceren. Dat is wel jammer, want ik hou van ironie, overdrijvingen en absurde vergelijkingen. Maar dat kun je je in de politiek niet permitteren. Iedereen neemt hier alles heel letterlijk.'
Zoals toen u tijdens de vorige Politieke Beschouwingen zei dat het 'beneden mijn waardigheid is' om mee te doen aan het debat? Dat kwam er overtuigend uit.
'Dat was een ironische overdrijving. Voor mij was dat evident. Ik wilde met deze opmerking vooral illustreren dat debatten in de Kamer vaak een herhaling van zetten zijn. Altijd maar dezelfde argumenten en ingestudeerde verontwaardiging. Maar mensen werden boos. Daar moest ik aan wennen.'
Hoe denkt u straks uw voorspelde zetelwinst in de senaat om te zetten in invloed? U geeft met uw harde standpunten over klimaat, migratie en de Europese Unie de regeringspartijen weinig onderhandelingsruimte.
'Het belangrijkste wat nu in de Eerste Kamer komt voor te liggen is de klimaatwet. Als wij voldoende mandaat krijgen van de kiezer kunnen wij die wet stoppen en terugsturen naar de Tweede Kamer. Dan is het afgelopen met die absurde, onbetaalbare plannen.'
Bent u nu niet te overmoedig? Uw partij kan moeilijk in haar eentje die klimaatwet tegenhouden.
'Onder druk wordt alles vloeibaar. Als de kiezer VVD en CDA hard afstraft, dan zullen die partijen zich ook realiseren dat hun achterban deze klimaatplannen niet trekt. Dan moeten ze toch gaan bewegen om nog meer electorale schade te voorkomen. Voor de VVD is het dodelijk als de partij iedere keer steun zoekt bij GroenLinks.'
Gaat u een blok vormen met de PVV van Geert Wilders?
'Wij kunnen uitstekend samenwerken met de PVV. Maar helaas overschreeuwt Geert zich te vaak in debatten over migratie en de Islam. In ieder betoog is een zin gestopt over een verbod op de Koran. Wij zijn van de Verlichting en willen de Koran juist gratis beschikbaar stellen, zodat iedereen zelf kan zien wat daar in staat.'
'Ook onze sociaal-economische koers is anders. Wij zijn een klassiek-liberale partij en hechten grote waarde aan de vrije markt en de zelfontplooiing van mensen. Wilders is meer een sociaaldemocraat met een heilig geloof in de verzorgingsstaat.'
U laat nog niet echt blijken dat u ook zelf bereid bent water bij de wijn te doen.
'Wij zijn geen schreeuwers langs de zijlijn. Op het moment dat wij onze standpunten kunnen verwezenlijken, gaan wij daarvoor. Maar dat moet dan wel leiden tot concrete veranderingen van beleid. Wij zijn niet van plan na de verkiezingen de rol te spelen van quasi-coalitiepartij. Forum gaat Rutte III niet in het zadel houden via een gedoogconstructie.'
U zinspeelt op Tweede Kamerverkiezingen.
'Hoe eerder, hoe beter. En die komen er ook. Ik ben ervan overtuigd dat premier Mark Rutte in de zomer naar Brussel vertrekt.'
En dan, premier Baudet?
'Wij gaan voor goud, voor het Torentje.'
Met advocaat Theo Hiddema zit Baudet nu bijna twee jaar in de Tweede Kamer. In die periode is hij intensief bezig geweest met de opbouw van zijn partij. Zo richtte FvD een wetenschappelijk bureau op, het Renaissance Instituut, groeide het aantal leden groeien tot boven de 30.000 (meer dan VVD en GroenLinks) en legde de partij een netwerk aan van mensen die FvD op termijn kunnen vertegenwoordigen in Den Haag, Brussel, gemeenten en provincies.
Baudets intensieve bemoeienis met de opbouw van zijn partij kwam hem op kritiek te staan van collega-Kamerleden. Die vinden dat FvD te weinig zichtbaar is in parlementaire debatten. Baudet verdedigt zich door te stellen dat hij liever 'een paar portefeuilles goed doet'.
Wrevel is er ook over de manier waarop Baudet de aandacht naar zich toetrekt in het klimaat- en migratiedebat. Hij zwaait met eigen cijfers en zet zijn opponenten weg als feitenvrij. Terwijl zij Baudet juist betichten van het werken met onjuiste cijfers.
Is er al enige toenadering tussen u en de andere fracties?
'Wij zitten hier vooral tussen tegenstanders. FvD kijkt heel anders naar politiek en samenleving. De huidige generatie figuren hier heeft een fundamenteel verkeerd wereldbeeld. Om het plat te slaan: Rutte is blijven hangen in 1992, toen Francis Fukuyama zijn befaamde boek The End of History schreef waarin hij stelde dat het ideologische debat voorbij was en de Westerse liberale democratie had gezegevierd.'
'Rutte gelooft dat er een soort convergentie zal zijn van alle culturen en mensen en dat we toegaan naar een wereld waarin je het individu hebt en een wereldstaat.'
En uw wereldbeeld?
'Wij staan meer in de traditie van Samuel Huntington, die in 1993 in The Clash of Civilizations schreef dat de bron van conflicten in de toekomst niet zozeer ideologisch of economisch van aard zal zijn, maar vooral cultureel en religieus. Dat zie je nu bijvoorbeeld terug in de tegenstellingen tussen Noord- en Zuid-Europa in de discussie over de euro en in het debat over immigratie uit Arabische en islamitische landen.'
'Het is heel naïef te denken dat wij allemaal dezelfde kant opgaan. Leden van Forum zijn vaak kinderen van Fortuyn en 9/11. Wij realiseren ons dat de mens een bepaalde culturele worteling en identiteit heeft. Wij worden niet allemaal één. Dat betekent niet dat je andere mensen moet haten, bang moet worden of iets tegen Italianen moet hebben. Het is een onderkenning van het feit dat wij heel verschillend zijn. Laten we vooral onze eigenheid vieren en verdedigen, op basis van nationale soevereiniteit.'
Eind februari maakte Baudet bekend dat hij zich na de Europese verkiezingen in mei wil aansluiten bij een groot netwerk van eurosceptische partijen, die 'blokkerende minderheden' moeten vormen in Brussel.
Hoe staat het eigenlijk met uw ambities voor een Nexit? Wij horen u daar nog maar weinig over in de campagne.
'De plannen van de EU gaan helemaal de verkeerde kant op. Die leiden onherroepelijk tot een superstaat die ons alle vrijheid ontneemt. Meer soevereiniteit voor natiestaten staat in onze partijideologie daarom nog steeds hoog in het vaandel. Alleen, deze verkiezingen gaan niet over de EU, maar over de provincies en de Eerste Kamer.'
Maar blijft u voor een Nexit?
'Op dit moment is er in de samenleving te weinig draagvlak voor een Nexit. Laten we in ieder geval ons best doen om via ons netwerk van eurosceptische partijen de macht van Brussel zo veel mogelijk terug te dringen. Tegen de tijd dat de brexit achter de rug is, kunnen we, als het referendum weer is ingevoerd, een aantal referenda organiseren over de verschillende aspecten van de EU waarin we de Nederlandse bevolking laten kiezen: wilt u in de euro blijven of niet? Wilt u een Europees immigratie- en asielbeleid of niet? Wilt u een Europees leger of niet?'
Een EU à la carte? Dat betekent cherry picking. Die keuze is er niet
'Waarom zou je niet toegang kunnen houden tot de interne markt voor goederen, diensten en misschien ook wel kapitaal, maar niet voor mensen? Er zijn allerlei modellen mogelijk. De belangrijkste vraag is: wat wil de bevolking? Vervolgens moet je dat op een handige manier regelen.'
'Mijn eigen visie is overigens dat zo'n à la carte-oplossing niet kan. Volledige soevereiniteit is de beste manier om je als land te organiseren, zowel op democratisch als economisch vlak. Ik zal daarom altijd pleiten voor uittreding, maar daar zijn op dit moment de geesten nog niet rijp voor.'
Reacties
Een reactie posten