Betaalbare huurwoning? Dat kan geregeld worden

 17 september 2021

Betaalbare huurwoning? Dat kan geregeld worden

Wooncrisis 

Tienduizenden huurwoningen in de vrije sector kunnen in één klap worden veranderd in sociale huurwoningen. Een wetsvoorstel daartoe ligt al anderhalf jaar in de week, weet Hans de Geus. Waarom gebeurt er dan niets?

Illustratie Olf de Bruin 

H

et woonprotest, afgelopen zaterdag in Amsterdam, komt niets te vroeg. Zo’n tienduizend mensen, onder wie veel jongeren, eisten verregaand overheidsingrijpen om wonen voor iedereen betaalbaar te maken. Deze jongeren, starters op de woonmarkt, worden niet gehoord in de besluitvorming, want hun wensen gaan in tegen de belangen van de gevestigde orde, van eigenaars, beleggers en pensioenspaarders. Die willen iets heel anders dan starters. Die willen helemaal niet dat huizen en huren goedkoper worden.

Hans de Geus is journalist. Zijn boek Hoe ik toch huisjesmelker werd – over woonarmoede en ongelijkheid won deze week de prijs voor beste politieke boek van het jaar.

Datzelfde geldt zelfs voor gemeenten en woningcorporaties. Afgeknepen door het rijk, kunnen zij niets anders doen dan het duur houden van huizen, huren en grond. Immers, door dure grond te verkopen aan de hoogstbiedende, ‘in het belang van de belastingbetaler’, genereren ze extra inkomsten. In zulk geweld worden de belangen van starters gemakkelijk weggedrukt.

Protest is een goed middel, maar wat willen de starters concreet? Hun klachten zijn meer dan gerechtvaardigd, maar nog niet vertaald in hele praktische oplossingen. Het gevaar bestaat dat anderen het gecreëerde momentum invullen met hún ‘oplossingen’. Te vaak al zien we de bouwlobby aan het woord, als valse vriend, wat redacties van talkshows aan te rekenen is.

Intussen ligt al anderhalf jaar een wetsvoorstel, bedoeld om de huurprijzen te beperken, in de week. Het voorstel beoogt de huurpunten uit hoofde van de WOZ-waarde, waardoor nu vrijwel elke woning in de Randstad in het vrije en dus hoge huursegment valt, danig te beperken.

Een huur van 600 euro

De impact van de wet is potentieel enorm. Tienduizenden huurwoningen in de vrije sector kunnen in één klap worden veranderd in sociale huurwoningen. Menig huurder die nu bijvoorbeeld 1.600 euro huur betaalt, kan met de nieuwe puntentelling onder zijn arm naar de huurcommissie stappen om een huur van misschien nog maar 600 euro te bedingen.

Het wetsvoorstel laat beleggers sidderen. Woningbeleggers als Vesteda, die Nederlands pensioengeld beleggen, zullen niet zo snel naar de rechter stappen, maar agressieve buitenlandse woningbeleggers als Blackstone (1.700 woningen in de Randstad) doen dat misschien wel. Zij zullen beargumenteren dat hun eigendomsrechten worden aangetast. Zich mogelijk beroepend op internationale handelsverdragen, waarin geregeld is dat een land niet zomaar regels mag maken die investeringen aantasten, zullen ze zich daarbij zelfs kunnen wenden tot private arbitragetribunalen.

Het wetsvoorstel komt echter wel aan een flink deel van de klachten van de woonprotesteerders tegemoet – al lijken sommigen zich dit (nog) niet te beseffen. Het wordt weer relatief aantrekkelijk een woning te huren, waardoor je je minder gedwongen voelt een woning te moeten kopen – wat volgens mij een belangrijk doel van het woningprotest moet zijn. Daarnaast valt te verwachten dat de prijzen van koophuizen in het starterssegment een deuk oplopen. Immers, door de lagere huren zullen beleggers een stuk minder voor dat type woningen willen betalen.

Daardoor komt de starter op de markt van koopwoningen er ten opzichte van de doorstromers beter aan te pas. Ook dat zou een doel van het woonprotest moeten zijn. Want als prijzen matigen, vangen doorstromers minder overwaarde die ze in elke volgende stap kunnen inzetten. Het speelveld tussen starter en doorstromer wordt egaler.

Belast huurinkomsten

Er zijn allerlei andere manieren te bedenken om verhuurders het leven moeilijk te maken. Natuurlijk is het krankzinnig dat mijn huurinkomsten als woningbelegger niet worden belast als inkomen. Kapitaal rendeert beter dan arbeid – dat moet óók veranderen. Maar de starter is natuurlijk het meest direct geholpen met een beperking van de huurprijs.

Lees ook:   De bank is schuldig, niet de vastgoedhandelaar

Zo’n maatregel zweeft dus al boven het Binnenhof. Als de voorliggende wet mogelijk zo veel impact gaat hebben, hoe kan het dan dat deze niet al uitgebreid in het nieuws is besproken? Hier wreekt zich dat een deel van de parlementaire pers geen wetsvoorstellen meer leest, doch zich liever onledig laat met de cabareteske kant van het Haagse. Over beleidsinhoud rapporteert ze pas als dit via ‘primeurs’ of persbijeenkomsten aan de man wordt gebracht. Dat dit met deze ‘WOZ-wet’ niet gebeurd is, kan liggen aan het feit dat de VVD hier een hoop water bij de wijn heeft moeten doen, en zijn electoraat niet graag laat weten dat de belangen van de gevestigde, vastgoed bezittende orde flink worden aangetast.

Groot van inhoudelijke en partijpolitieke invloed kan deze WOZ-wet dus zijn. Wellicht dat daarom zo wordt gedraald met de invoering; en wellicht is de hoop van rechts nog dat van uitstel afstel komt bij de vorming van een nieuw kabinet. Hoe dan ook, woonprotesteerders en eenieder die de wooncrisis aan het hart gaat: hier ligt een kans om direct flinke meters te maken. Zit er boven op. Zorg dat de WOZ-wet er ook daadwerkelijk komt.

https://www.nrc.nl/nieuws/2021/09/17/betaalbare-huurwoning-dat-kan-geregeld-worden-a4058729